Je hoort wel eens dat public affairs de vakterm is voor hetgeen iedereen in de samenleving lobbyen noemt. Gek is dat niet; het houdt voor een deel ook hetzelfde in. Toch zit er wel een verschil tussen public affairs en lobby. Op deze pagina leggen we je uit hoe dat zit. Kortgezegd zit het verschil er in dat lobbyen slechts een onderdeel is van public affairs. Lobbyen gaat enkel over het beïnvloeden van de gekozen beleidsmaker(s), terwijl public affairs breder is dan dat. Hierbij moet je denken aan bijvoorbeeld communicatie naar de achterban, het managen van je reputatie of het analyseren van het speelveld. Dat public affairs en lobby vaak als hetzelfde wordt gezien, komt mede doordat in media, boeken en documentaires vaak de nadruk wordt gelegd op het stukje lobbyen. Dat is namelijk ook het meest zichtbare werk van een public affairs professional.
Wat is public affairs?
Zoals gezegd is er een verschil tussen public affairs en lobbyen. Public affairs betekent kortgezegd het handelen van organisaties gericht op de beïnvloeding van het beleidsproces en de eigen maatschappelijke positie.
Het politieke speelveld
Daartoe behoren verschillende activiteiten, die zowel door een organisatie zelf als door een public affairs kantoor uitgevoerd kunnen worden. Dat begint al bij het bepalen van het doel van de organisatie; wat wil je bereiken met je public affairs strategie?
Verder is het belangrijk te kijken hoe het speelveld waar relevante organisaties zich op begeven, eruit ziet. Wie zijn deze andere stakeholders? Welk ministerie of welke wethouder gaat er over het beleid? Bovendien monitor je welke ontwikkelingen er al spelen op een dossier, door middel van politieke monitoring.
Starten met politieke monitoring? Meer info over Metis
Op de agenda
Uiteindelijk kom je dan op het lobbygedeelte uit van public affairs, waarbij beleidsmakers worden benaderd. De manieren waarop dit gebeurt lopen zeer uiteen. Zo kunt je een inbreng sturen als reactie op een internetconsultatie, Kamerleden benaderen om hen iets te vertellen over je organisatie of inspreken in een raadsvergadering. Uiteindelijk hoop je op door je contact met beleidsmakers een onderwerp op de agenda te krijgen of zelfs beleidswijzigingen voor elkaar te krijgen.
Inspelen op de maatschappelijke omgeving
Dit is een continu proces, waarbij je de resultaten steeds weer terugkoppelt naar je achterban of opdrachtgever. Je rapporteert wat je al gedaan hebt en wat de volgende stappen zijn. Het public affairs proces vindt bovendien altijd plaats in relatie tot de maatschappelijke omgeving waarin de organisatie zich begeeft. Die maatschappelijke omgeving kan je beïnvloeden, maar heeft tegelijkertijd ook invloed op je eigen positie. Door middel van public affairs probeer je daar zo goed mogelijk op in te spelen.
Meer leren over public affairs?
Voorbeeld public affairs
Misschien is het behulpzaam om bovenstaande te verduidelijken met een fictief voorbeeld van een public affairs proces. Dit is natuurlijk maar een enkel voorbeeld; in de praktijk kan het op verschillende manieren anders lopen en is het vaak een stuk complexer.
De koepelorganisatie van fietsenhandelaren, de KvF, heeft overleg gehad met haar leden. Hieruit kwam naar voren dat de kwaliteit van fietspaden in Nederland er de laatste op jaren achteruit gaat, wat ervoor zorgt dat mensen minder plezier hebben in het fietsen, waardoor er minder fietsen verkocht worden. Ze schakelen een public affairs kantoor in om na te gaan wat daar aan te doen is. Eerst wordt gesproken met de leden, om op te halen wat er precies verslechterd is aan de fietspaden, en hoe dat verbeterd zou kunnen worden.
Door middel van politieke monitoring wordt in de gaten gehouden welke stappen er op het moment genomen worden door de politiek en andere stakeholders. Het public affairs kantoor maakt vervolgens een stakeholderanalyse, waarmee ze in kaart brengen welke organisaties en bedrijven er nog meer baat bij zouden kunnen hebben bij fietspaden van betere kwaliteit. Verder wordt gekeken welke Kamerleden van elke partij mobiliteit in hun portefeuilles hebben, en hoe de partijen er over dachten in hun meest recente verkiezingsprogramma’s.
De strategie wordt samen met het kantoor opgesteld, en er worden acties ingepland. Samen met een aantal gezondheidsorganisaties (die mensen graag meer willen laten bewegen) en milieuorganisaties (die fietsen als een duurzame manier van vervoer zien) wordt een manifest opgesteld, dat de politiek oproept meer te investeren in fietspaden. Ook wordt er een brief gestuurd naar een aantal Kamerleden voorafgaand aan een commissievergadering.
Dit is uiteraard maar een voorbeeld van hoe een public affairs strategie zou kunnen worden opgesteld en uitgevoerd. Uiteindelijk hoop je als bedrijf of organisatie dat de beleidsverandering die jij voor ogen hebt doorgevoerd wordt. Anders gezegd: je hoopt dat de politiek nóg mooiere fietspaden gaat aanleggen!
Wat is lobbyen?
Lobbyen is de stap in het proces van public affairs waarbij de beleidsmakers worden benaderd en geprobeerd wordt om het beleid aan te passen. Het begrip komt voort uit vroegere tijden, toen er nog een echte lobby was in de gebouwen waar beleidsmakers vergaderden. In die lobby’s zaten dan vertegenwoordigers van groepen uit de samenleving, die in de pauze het gesprek aangingen met de beleidsmakers, om te proberen ze te beïnvloeden. Letterlijk ‘lobbyen’ dus!
Bij lobbyen wordt een onderscheid gemaakt tussen intern en extern lobbyen. Intern lobbyen vindt plaats binnen de eigen organisatie, waarbij je collega’s probeert te overtuigen van (het belang van) je strategie en de doelen. De externe lobby gaat richting de beleidsmakers, bijvoorbeeld Kamer- of gemeenteraadsleden.
Daarbij komt ook nog het onderscheid tussen inside en outside lobbyen. Inside lobbyen richt zich direct op de beleidsmakers, door hen bijvoorbeeld een brief te sturen. Outside lobbyen probeert beleidsmakers te beïnvloeden op een indirecte manier, door bijvoorbeeld de media te benaderen. Kortom public affairs en lobbyen zijn op sommige punten nog wel verschillend.
Verschillen public affairs en lobbyen
Samengevat, wat is dus het verschil tussen public affairs en lobbyen?
- Public affairs omhelst het hele proces van monitoren, analyseren, strategiebepaling en het uiteindelijke lobbyen.
- Lobbyen gaat alleen over dat laatste gedeelte, over het overtuigen van de een beleidsmaker.
Waarom public affairs en lobbyen inzetten?
Public affairs, en daarmee ook lobbyen kan interessant zijn voor een organisatie om het beleidsproces of de eigen maatschappelijke positie te beïnvloeden. Alleen lobbyen is daarbij vaak niet effectief; om dat goed te kunnen doen moet je namelijk eerst weten wat er speelt, welke stakeholders actief zijn en welke strategie je gaat hanteren. Als jeer eenmaal uit bent wat je wilt gaan doen, en op welke manier, dan kan je beginnen met het lobbyen zelf.
Het doel van public affairs hoeft niet altijd een beleidswijziging te zijn. Het kan ook als doel hebben dat je een onderwerp op de agenda krijgt, en zorgt dat er een maatschappelijke discussie op gang komt. Of je probeert je eigen organisatie een nadrukkelijkere plek te geven in het maatschappelijk speelveld rond een thema.
Opleidingen in public affairs en lobbyen
Wil jij voor jouw organisatie meer weten over public affairs en lobbyen, en het verschil daartussen? Kijk dan eens naar de opleidingen en trainingen van de Public Affairs Academie, hét kennisplatform op gebied van public affairs opleidingen.
We geven regelmatig trainingen, workshops en masterclasses over uiteenlopende onderwerpen die te maken hebben met public affairs. Hier leer je bijvoorbeeld hoe je een stakeholderanalyse kan opstellen en waar je deze voor kunt inzetten, of hoe je een begroting van een ministerie kunt lezen.
De opleidingen zijn geschikt voor zowel mensen die net zijn begonnen met public affairs, als mensen die al wat meer ervaring hebben. In ons aanbod proberen we rekening te houden met verschillende achtergronden, zowel qua ervaring als qua invalshoek. Zo hebben we bijvoorbeeld een training die er geheel op gericht is hoe je communicatie kunt combineren met public affairs.