Belangenbehartiging is het opkomen voor de belangen van jezelf, een ander of, in de meeste gevallen, een groep. Dat hoeven niet noodzakelijk andere mensen te zijn; er zijn bijvoorbeeld ook belangenbehartigers voor het klimaat, betere bereikbaarheid of dieren. Vaak kom je op voor de belangen via de politiek, de media of door in de samenleving aandacht te vragen voor het belang.
Wie doet er aan belangenbehartiging?
Er wordt wel eens gezegd dat iedereen aan belangenbehartiging doet. De bekendste belangenbehartigers zijn natuurlijk de mensen die aan tafel zitten met het kabinet, of die vaak in de media verschijnen met hun belang. Maar belangenbehartiging kan ook heel klein zijn, wanneer je bijvoorbeeld pleit voor een extra vrij uur als middelbare scholier bij je docent. Op dat moment ben je eigenlijk belangenbehartiger voor je klas.
Het is daarom ook lastig om te zeggen wat belangenbehartiging aan werkzaamheden inhoudt, als je het vanuit professioneel perspectief bekijkt. Bij professionele belangen gaat het om het benaderen van beleidsmakers of het opzoeken van de media, maar meer lokaal kan het ook gaan over het overtuigen van je buurt.
Belangenbehartiging: landelijk vs. lokaal
Belangenbehartiging vindt vaak plaats richting de overheid, maar dit hoeft niet per se de Rijksoverheid te zijn. Ook op provinciaal en gemeentelijk niveau zijn belangenbehartigers actief, omdat de Rijksoverheid nu eenmaal niet over alle wetgeving en onderwerpen gaat.
Een voorbeeld hiervan zijn de lokale preventieakkoorden. De landelijke overheid heeft een preventieakkoord gesloten, maar per gemeente wordt dit nog uitgewerkt in een lokaal preventieakkoord. Belangenbehartigers die zich bezig houden met preventie kunnen in dit geval ook lokaal aan belangenbehartiging doen.
Bekijk onze workshops belangenbehartiging
Samenwerking
Samenwerken is bij belangenbehartiging cruciaal. Politici, beleidsmakers en ambtenaren zijn vaak drukbezette personen, die niet de tijd hebben om met elke individuele organisatie om tafel te zitten. Veel organisaties werken daarom samen in een coalitieverband, om zo met één stem bij de beleidsmaker aan te komen. Iemand uit de coalitie spreekt dan namens een aantal organisaties met degene die je probeert te bereiken.
Samenwerken zorgt er ook voor dat je de slagkracht van je organisatie vergroot. Als je in meerdere coalities zit, kan je bij de één een actieve rol aannemen en de rest van de coalitie meenemen, en in een andere coalitie meer ‘meeliften’ op het werk van andere organisaties. Het gevaar is wel dat je je eigen geluid kunt kwijtraken als je alleen maar in coalities zit en zelf minder zichtbaar bent als organisatie.
Voorbeeld van belangenbehartiging
Laten we een voorbeeld van belangenbehartiging schetsen. Je werkt voor een organisatie die wil dat Nederlanders meer gaan sporten, omdat dat goed is voor de fitheid van de gemiddelde Nederlander. Om dat te bereiken ga je in gesprek met het ministerie, bied je petities aan die het belang van sport onderstrepen en geef je namens de organisatie interviews aan kranten.
Lokaal ga je ook aan de slag en benader je per gemeente de wethouder die sport in zijn/haar portefeuille heeft. Lokaal wordt immers de steun voor sportclubs en de sportaccommodaties geregeld.
Al deze acties zijn onderdeel van belangenbehartiging. Je bent tegelijkertijd zowel landelijk als lokaal bezig met het beïnvloeden van het bestuur, zowel via de media als direct richting de ministeries.
Hoe werkt belangenbehartiging in de praktijk?
Bovenstaand voorbeeld geeft al een beeld van de acties die belangenbehartiging in de praktijk kan omvatten, maar er is natuurlijk veel meer dat je kan doen als belangenbehartiger. Bij de Public Affairs Academie geven we regelmatig trainingen, waar ook tal van voorbeelden van acties in naar voren komen. Samengevat zijn er twee routes die je kunt nemen als belangenbehartiger, de directe en de indirecte route.
Bij de directe route ga je meteen naar de beleidsmakers toe en bepleit je bij hen je belang. Dit is vaak de snelste weg, maar om zover te komen heb je wel eerst toegang tot die beleidsmakers nodig. De indirecte route gaat via de media of via de maatschappij. Dit kan je doen door bijvoorbeeld via de media druk te zetten op een bepaald onderwerp, of door met een demonstratie aandacht te vragen voor je issue.