Recensie | Sluiproute Brussel: De Europese lobby voor de bv Nederland
Het is inmiddels wel bekend dat het bedrijfsleven met hun lobby een grote vinger in de pap heeft in de Europese politiek. Op sommige gebieden hebben zij zelfs meer invloed dan nationale overheden. Hun tegenhangers, NGO’s, vakbonden en andere belangengroepen, hebben vaak minder mankracht en middelen om het Europese beleid te beïnvloeden.
In het boek Sluiproute Brussel geeft journalist Lise Witteman (Follow the Money, De Groene Amsterdammer) een inkijk in de Europese lobby voor Nederland tijdens Rutte I, II en III en doet ze uit de doeken hoe gewiekst lobbyisten van grote bedrijven te werk gaan. Witteman schrijft ook over hoe Europese lidstaten zoals Nederland achter de schermen opereren in Brussel. Toen Nederland in 2016 voor een halfjaar voorzitter was van de Raad van de EU stond het stimuleren van innovatieve startups hoog op de agenda van het kabinet. Niet toevallig werd er dan ook vlak voordat Europese vakministers met elkaar besluiten zouden nemen over de toekomst van het Europese techbeleid, het Startup Fest Europe georganiseerd in onze hoofdstad. Zo konden Europese ministers en ambtenaren kennis maken met de nieuwste producten en diensten van techbedrijven zoals Apple, Google en Uber.
Laatstgenoemde speelt ook een hoofdrol in een van de zeven interessante casussen die Witteman in haar boek bespreekt. Nederland heeft er namelijk voor gezorgd dat Uber, dat zich in 2013 om fiscale redenen in Amsterdam heeft gevestigd, ruim baan kreeg in Europa. Het bedrijf profileerde zichzelf als platform om zich zo niet aan de spelregels te hoeven houden die voor andere taxibedrijven gelden. In Brussel pleitte Uber ervoor dat zij volgens de interne marktregels in haar recht stond. De ‘operatie pro-Uber’ werd onder andere geleid door VVD-prominenten Neelie Kroes en Henk Kamp. Hun acties mislukten uiteindelijk door de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie, waardoor Europese lidstaten weer regels kunnen opleggen aan Uber. Niet alleen de tech-lobby komt aan bod. In de casussen die Witteman bespreekt wordt een breed scala aan sectoren behandeld, zoals de tabaks- en fossiele industrie.
Het was dit jaar een veelgehoord begrip in de Nederlandse politiek: macht en tegenmacht. Witteman laat zien dat er ook een Brusselse Rutte-doctrine is, iets waar de gewone burger vaak geen weet van heeft. Hierin spelen ook de media een belangrijke rol, die meer als ‘waakhond’ zouden moeten fungeren, meent Witteman. “De minimale kennis over Europa bij toonaangevende media heeft ook tot gevolg dat politici ongestraft fabels over Brussel de wereld in kunnen slingeren en burgers kunnen afleiden met zielloze discussies over ‘meer of minder’ Europa, terwijl allerlei ingrijpende vraagstukken volledig ongezien aan lobbykrachten worden overgelaten”, stelt ze.
Online Boekenlunch met Lise Witteman
Op donderdag 30 september is Lise Witteman te gast bij de Public Affairs Academie om tijdens een Online Boekenlunch door te praten over het boek. Het gesprek zal ongeveer een uur duren, van 12:00 tot 13:00 uur. Het gesprek zenden we online uit, waarbij er tijdens het gesprek genoeg ruimte is om ook je eigen vragen aan de schrijfster te stellen. Leuk om tijdens je lunch onder het genot van een broodje even in te schakelen! Aanmelden kan via deze link.