Recensie | Lodewijk, de val van een politiek talent
Het zal je maar gebeuren… Wilfred Scholten werkte vier jaar aan een boek over Lodewijk Asscher. Maar vlak voor de publicatiedatum, trad Asscher op 14 januari 2021 af als lijsttrekker van de Partij voor de Arbeid, nadat hij steeds meer onder vuur was komen te liggen in zijn rol als voormalig minister van Sociale Zaken in de Toeslagenaffaire. Het veranderde niet het boek maar wel de titel. Niet langer was Lodewijk, portret van een stoïcijns optimist de titel. Een omschrijving van Asscher in mailtjes aan intimi. De ondertitel werd De val van een politiek talent.
In het boek maken we kennis met Asscher die groeide in zijn rol. Van een bescheiden Amsterdams gemeenteraadslid in 2002 naar wethouder in dezelfde stad. En in 2012 maakte Asscher zijn entree op het Binnenhof, waar hij als vicepremier en minister aan de slag ging in het tweede kabinet-Rutte. In 2016 werd hij na een rampzalige verkiezing partijleider om uiteindelijk in 2017 een fractievoorzitter te worden van een geminimaliseerde PvdA. Scholten volgt en duidt hem.
Bij het entree van Asscher in Den Haag kiest hij een eigen stijl. Zijn eerste woorden: ‘Ik ben Lodewijk Asscher en ik ga u teleurstellen.’ Op meerdere plekken in het boek heeft Scholten het over wat hij ‘de methode-Asscher’ noemt: ‘Een goed gevoel voor politieke communicatie gecombineerd met een flinke dosis opportunisme en zelfvergeving, werd hem uiteindelijk fataal’.
Asscher stoeit met zijn partij. Hij is niet zo van de ledendemocratie en het campagnevoeren. Hij komt er structureel te laat. En het traditionele rozen uitdelen voor de verkiezingen kan hem gestolen worden: ‘daar waren de rozen ook weer. Lodewijk kreeg een bos in handen gedrukt en pakte die aan alsof de rozen vieze boekjes waren.’ De Tweede Kamerfractie en de rest van de partij waren voor Asscher twee gescheiden circuits: ‘Asscher bevond zich wat dat betreft in goed gezelschap. Hoe populair Wim Kok ook was bij zijn achterban, de partij interesseerde hem weinig. Het werk daarvoor liet hij helemaal aan de voorzitters over.’
Asscher is een denker. En een doener. Hij wikt en weegt met een vaste groep mensen om zich heen. Zijn eigen kaartenbak die hij raadpleegt voor het goede verhaal en de denkkracht. Het gesprek brengt hem de weging. En hij zoekt hierbij paden die dichtbij hem liggen. Oud-ministers die op hem wachten zodat ze hem het goede advies kunnen geven, die worden teleurgesteld. Zijn manier van politiek bedrijven is enthousiast ergens aan beginnen, ‘maar als de kwestie weerstand opriep of vastliep, viel er gewoon niet meer over praten. Dat was óók de methode-Asscher’, concludeert de biograaf.
Waar gaan we Asscher zien? In de wetenschap, als universitair docent, in de politiek, als minister… We weten het niet. Maar met dit boek in handen lijkt de rol van Asscher voorlopig niet uitgespeeld. En wellicht zou dat ook zonde zijn…
Online boekencafé: Lodewijk, de val van een politiek talent
Op 20 mei 2021 organiseert de Public Affairs Academie een unieke online boekbespreking waarin we in gesprek gaan met Wilfred Scholten. Wie is Asscher? Slim of gewiekst? Wat waren zijn drijfveren als politicus? Was Asscher een echte debater of een technocraat? Gaan we hem ooit nog terugzien in de politiek? Deze en meer vragen staan centraal tijdens dit mooie event. En uiteraard kan jij óók al je vragen stellen aan Wilfred! Aanmelden kan via deze link.