Partijprogramma’s met prijskaartjes: het belang van de CPB-doorrekening
In deze drukke weken voor de verkiezingen buitelen de bekendmakingen van de officiële verkiezingsprogramma’s over elkaar heen. Vanuit het oogpunt van belangenbehartiging is dit een drukke maar ook boeiende periode. Door het lezen en analyseren van de programma’s worden de plannen van de partijen concreter en weet je beter waar je op aan kunt sturen. Maar wat de kosten zijn van deze plannen en waar het geld vandaan moet komen, dat wordt hierin minder uitgelicht. De CPB-doorrekening biedt hierbij de helpende hand.
Wat willen partijen eigenlijk?
De bekendmakingen van de verkiezingsprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezingen zijn in volle gang. Alle politieke partijen reppen in woorden en daden wat zij van plan zijn om Nederland beter te maken. Maar weinig partijen schetsen hierbij wat het bijbehorende financiële plaatje is. De kosten van een plan worden veelal achterwege gelaten, evenals de opbrengsten van aangekondigde of verkapte bezuinigingsmaatregelen.
Met de publicatie Keuzes in Kaart (KiK) op 8 november voorziet het Centraal Planbureau de kiezer van een waardevol instrument. De CPB-doorrekening biedt namelijk inzicht in de financiële haalbaarheid en economische impact van de verkiezingsprogramma’s. Ondanks het feit dat een aantal partijen te kennen hebben gegeven niet mee te doen aan de doorrekening, kiest de meerderheid er toch voor om het programma financieel door te laten spitten. Vanuit de belangenbehartiging heeft het een grote meerwaarde, omdat de doorrekening helpt om te begrijpen wat er speelt en de inhoud van de programma’s nog beter te begrijpen. Hiermee brengt de CPB nog beter in kaart hoe realistisch de plannen zijn van de partijen. Belangrijk, zeker als blijkt dat jouw lobby financieel aanpassing behoeft.
‘Financiële apen uit de mouw’
Vanuit democratisch perspectief heeft het doorberekenen van de plannen nog meer voordelen in aanloop naar de verkiezingen. Allereerst is het CPB een realistisch en onafhankelijk instituut binnen de Nederlandse democratie, waardoor de doorrekening als objectief hulpmiddel kan worden gebruikt in het politieke debat en het voeren van campagne. Al sinds 1986 worden de financiële analyses meegenomen in het verkiezingscampagne van partijen. Met de financieel-economische expertise verschaft het CPB de kiezers een inzichtelijke bron van informatie voor zij richting de stembus gaan.
De CPB-doorrekening zorgt er ook voor dat de informatie op een objectieve en gestandaardiseerde manier wordt verstrekt. Dit betekent dat alle partijen op dezelfde basis worden beoordeeld, wat de eerlijkheid en vergelijkbaarheid van de verkiezingsprogramma’s bevordert. Daarnaast biedt het partijen ook extra discussieruimte om dieper op de inhoud in te gaan in het debat. Als de uitkomsten van de doorrekening inzage geven over onhaalbare verkiezingsbeloftes zijn politieke concurrenten er als de kippen bij om te wijzen op de ‘financiële apen uit de mouw’ in de verkiezingsprogramma’s van de tegenstanders.
De analyses spelen dus een essentiële rol in het democratische proces en dragen bij aan de transparantie, verantwoordelijkheid en informatieverstrekking in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Het bevordert zowel de kwaliteit van de politieke discussie als de mogelijkheid voor kiezers om weloverwogen keuzes te maken en verrijkt en versterkt hiermee de Nederlandse democratie.
Leren hoe je de CPB-doorrekening voor jouw lobby-strategie kunt gebruiken? De workshop CPB-doorrekening verkiezingsprogramma’s van de Public Affairs Academie neemt je op 10 november 2023 mee in de wereld van de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s.