Voorverkiezingen VS: wachten op Super Tuesday?
De Democratische voorverkiezingen in de Verenigde Staten zijn afgetrapt met een flater voor de Democratische partij. Het duurde bijna een week voordat de definitieve uitslagen in de staat Iowa bekend waren en een duidelijke winnaar ontbrak. De voorverkiezing in New Hampshire werd daardoor ineens het nieuwe Iowa.
In New Hampshire won Bernie Sanders, in 2016 ook al een belangrijke kandidaat, met een klein verschil in stemmen van verrassende nieuwkomer Pete Buttigieg. De winst was echter vooral een symbolische, aangezien beide kandidaten negen afgevaardigden voor zich wisten te winnen. Verrassend genoeg sleepte Amy Klobuchar, senator uit Minnesota, maar liefst zes afgevaardigden binnen, mede ten koste van de slecht presterende ex-vicepresident Joe Biden.
New Hampshire is echter ook maar een kleine staat, met slechts 24 afgevaardigden. Ter vergelijking, de staat Californië heeft er 415. Hoewel een kleine staat wel kan zorgen voor een draai in de media-aandacht, stelt het qua stemmen dus niet veel voor; NH heeft vooral duidelijk gemaakt wie het niét gaan worden. Andrew Yang, populair onder jonge kiezers, en senator Michael Bennet trokken naar aanleiding van NH hun kandidaatschap in. De eerstvolgende twee staten waar een voorverkiezing plaatsvindt, Nevada en South Carolina, zijn qua grootte ook niet beslissend in de race naar het Democratische kandidaatschap.
Super Tuesday
3 maart kan daarentegen wél de eerste echt grote slag geslagen worden. Op die ‘Super Tuesday’ gaan kiezers in maar liefst vijftien staten naar de stembus. In totaal worden er die dag 1357 afgevaardigden verdeeld over de kandidaten. Belangrijke staten die dag zijn Californië en Texas, die samen een groot deel van die afgevaardigden leveren. Een kandidaat die in die beide staten met ruime cijfers weet te winnen, heeft de nominatie zo goed als binnen.
Het idee van één dag waarop meerdere staten gaan stemmen, is ooit ontstaan om ervoor te zorgen dat de staten die als eerste hun voorverkiezing houden niet te veel invloed kregen. Super Tuesday in die vorm bestaat sinds 1988 en is al meerdere malen doorslaggevend gebleken voor de nominatie. In 2000 bijvoorbeeld was het voor de Republikeinen én de Democraten de dag dat duidelijk werd wie de kandidaten werden, doordat Gore en Bush beiden met ruime marges wonnen.
Kritiek op Super Tuesday is weer dat de voorverkiezingen van na deze dag betekenisloos zijn, omdat de kandidaat al zo goed als vaststaat. Wie zich de verkiezing van 2008 echter nog herinnert weet dat dat niet altijd zo gaat; op 5 februari van dat jaar stemden maar liefst 24 staten, maar omdat Clinton en Obama alsnog gelijk opgingen duurde het nog tot juni voor Clinton zich terugtrok.
Kijk onderstaande samenvatting van een democratisch debat van 19 februari voor een snelle indruk van de kandidaten. Tekst loopt door na de video.
Laatste kans voor Biden?
Super Tuesday zou dé kans kunnen zijn voor Joe Biden om het tij te keren. In de voorverkiezingen in Iowa en New Hampshire bleef de ex-vicepresident immers steken op slechts zes afgevaardigden. Biden zelf reageerde nog nonchalant op de uitslag, er zijn immers nog maar weinig afgevaardigden verdeeld, maar hij lijkt zijn favorietenrol toch nog niet waar te maken. Historisch gezien zou dat op 3 maart zo maar eens kunnen veranderen.
In 1992 stond Democraat Bill Clinton op een soortgelijke positie. Nadat hij maar drie van de eerste vijftien staten gewonnen had, was het op 10 maart 1992 tijd voor Super Tuesday. Die dag won de zelfbenoemde ‘Comeback Kid’ Clinton met ruime cijfers in zeven van de tien staten, wat de opmaat bleek naar zijn Democratische nominatie en uiteindelijk het presidentschap. Kan Joe Biden een vergelijkbare comeback maken?
Verrassingen
De prestaties van Pete Buttigieg zijn voor velen een verrassing. Momenteel staat hij aan de leiding in het de Democratische race, maar kan hij het volhouden in grotere staten met een andere etnische samenstelling? Er zijn aan beide kanten (Rep. en Dem.) voorbeelden genoeg van kandidaten die verrasten in het begin, maar vervolgens wegzakten. De grote vraag is dus hoe Buttigieg gaat zorgen dat hem dat niet overkomt.
Voor Buttigieg pleit dat hij in korte tijd een enorm bedrag aan campagnegeld ontvangen heeft. Bovendien is hij in tegenstelling tot de andere favorieten met zijn 38 jaar nog relatief jong. Sanders en Biden zijn voor een deel van de kiezers wel heel oud. Tegelijkertijd is Buttigiegs leeftijd daarmee misschien meteen ook een mogelijke valkuil; hij zou daarmee de jongste president ooit worden en de vraag is of de Amerikaanse kiezer hem die verantwoordelijkheid wil geven. De voorverkiezingen in Nevada en South Carolina zal hij wel overleven, maar het is nog de vraag of Pete de storm van 3 maart kan weerstaan.
Naast Buttigieg is Amy Klobuchar een grote verrassing in de voorverkiezingen tot nu toe. Waar veel experts dachten dat ze maar weinig kans maakte verraste ze in zowel Iowa als New Hampshire en staat nu op een vierde plek qua gedelegeerden. Ze lijkt ook de grootste concurrent van Buttigieg, met een soortgelijk, gematigd Democratisch verhaal. Ambitieus is ze in elk geval wel; na de verkiezing in NH gaf ze aan dat zij de vrouw was die Donald Trump zou gaan verslaan.
De hoogleraar en eerste senator uit Massachusets: Elisabeth Warren
Elisabeth Warren is niet heel goed begonnen aan de race. Ze haalde tot nu toe maar acht gedelegeerden binnen terwijl haar grootste concurrent, Bernie Sanders, er maar liefst 21 achter zich kreeg. Warren lijdt aan de ene kant aan een te kil imago, en aan de andere kant vindt een deel van de democraten haar te links. Ze staat desondanks derde in de tussenstand, maar moet wel een slag gaan slaan om niet weg te zakken naast Sanders, het liefst nog voor Super Tuesday.
Wanneer Warren en Klobuchar door het ijs zakken voor of op Super Tuesday is de kans op de eerste vrouwelijke president in de VS definitief verkeken.
De favoriet voor de eindzege: Bernie Sanders
Bernie Sanders staat er volgens de bookmakers het best voor. Een gevestigde naam, decennialange ervaring in de politiek en een verhaal dat al jaren constant blijft. Bovendien heeft hij als directe concurrent alleen Warren. In de voorverkiezingen in Nevada en South Carolina zal moeten blijken of zijn inspanningen om Latino’s en Afro-Amerikanen aan te spreken beloond zullen worden.
Die stemmen gaat Sanders namelijk wel nodig hebben; hoewel hij er het best voor staat behaalt hij door het brede deelnemersveld tot nu toe minder stemmen dan vier jaar geleden. Bovendien speelt bij hem net als bij Biden zijn leeftijd een rol. Kiezers vragen zich af of Bernie niet al te oud is voor het presidentschap.
Miljardair Bloomberg
Vanaf Super Tuesday is er nog een kandidaat die meedoet: miljardair en voormalig burgemeester van New York Michael Bloomberg. Hij is de laatste tijd enorm gestegen in de peilingen, waar hij momenteel derde staat achter Biden en Sanders. Voordeel van zijn campagne is dat hij die helemaal zelf kan bekostigen. Dat doet hij dan ook groots, hij geeft extreme bedragen uit aan reclamespotjes. In het eerste debat waaraan hij meedeed kwam hij echter niet goed uit de verf. De andere kandidaten bleven hem aanvallen en hij leek daar geen goed antwoord op te hebben. Of dat zijn imago geschaad heeft gaan we pas zien op 3 maart; omdat Bloomberg pas later aanschoof in de nominatierace heeft hij ervoor gekozen niet mee te doen in de eerste vier voorverkiezingen.
Naast al deze kandidaten doen er nog twee mee, Steyer en Gabbard, maar die lijken geen serieuze kans te maken.
Verder verloop
Wanneer een kandidaat 1990 afgevaardigden verzameld heeft wint hij of zij de nominatie. Op de site van de New York Times wordt bijgehouden hoeveel afgevaardigden elke kandidaat nu heeft; op dit moment staat Pete Buttigieg nipt voor, met 22 afgevaardigden, tegenover 21 afgevaardigden van Bernie Sanders. Sinds New Hampshire zijn er nog acht Democratische kandidaten over, na Super Tuesday gaan we zien wie er van die acht overblijven.
Sander Kisteman studeert bestuurskunde aan de Universiteit Leiden en reist de komende maanden door de Verenigde Staten. In die periode schrijft hij voor de Public Affairs Academie blogs over de Amerikaanse politiek.
Copyright foto: Gage Skidmore