Van wetenschapper naar politicus en terug
Het boek ‘Ministerie van Verbeelding’ van Jet Bussemaker is een open en reflectief beeld op 20 jaar opereren in politiek Den Haag, Als Kamerlid, als staatssecretaris en als minister. Het boek geeft een prachtig inzicht in hoe beleidsprocessen lopen en hoe grote ideeën kunnen stranden in processen en deelbelangen. Is het hiermee een boek van een naïef mens dat Den Haag niet goed doorzag? Integendeel! Het is een eerlijk en nuchter boek van een topvrouw die zoekt naar de uiterste kansen om vanuit de realiteit van het heden dromen dichterbij te brengen.
Regeren is het sluiten van compromissen. Dat was ooit de kracht van het Nederlands polderen. Maar in het boek komt de vraag naar boven in hoeverre dat nog steeds wordt gezien als een kracht. De wijze waarop de PvdA na Rutte II werd afgestraft lijkt het tegendeel te bewijzen. Maar ook de compromissen tussen ministeries onderling alsmede tussen ministeries en de buitenwacht lijken soms onttoverend. In beleid is te weinig oog voor complexiteit; beleid richt zich meestal op één thema, één departement, één moment. En als er sprake is van een compromis dan is dat meestal aan de bovenkant tussen ministeries en koepels waardoor de afstand tussen burger en politiek als groot wordt ervaren.
Emancipatie, gelijke kansen, zorg, onderwijs en cultuur. Verschillende onderwerpen passeren de revue. Mooi, integer, en met soms humor beschreven. Zo ook de passage over de wijze waarop Pechtold (toenmalig fractievoorzitter D66) en Pijbes (directeur Rijkmuseum) de aankoop van de door Rembrandt geschilderde huwelijksportretten Marten Soolmans en Oopjen Coppit (€160 miljoen) probeerden te framen in een bijeenkomst met de Tweede Kamerfracties. “Zo was er voor elk wat wils om voor de koop te zijn: Oopjen had Friese roots, wat CDA-leider Haersma Buma aansprak, net zoals het gevoel van nationale trots over de glorie van de Gouden Eeuw waar ook Zijlstra warm voor liep. […] Zij (red. SGP en ChristenUnie) waren evenzeer ingenomen met het feit dat Marten de zoon was van een protestantse handelaar die voor de Spanjaarden naar het noorden was gevlucht. GroenLinks werd gepaaid met het verhaal dat Marten en Oopjen feitelijk vluchtelingen uit België waren toen het paar zich definitief in Nederland vestigden. Roemer van de SP werd net als Samsom bediend met de mededeling dat iedereen straks gratis naar deze noveaux riches kon komen kijken. En tegen Wilders, die niet bij de bijeenkomst was, dreigde Pechtold […] dat het alternatief de verkoop aan een rijke oliesjeik in het Midden-Oosten kon zijn. […].” Het was de opmars naar een diplomatiek conflict met Frankrijk.
Bussemaker is nooit cynisch geworden. Haar drive om elke keer te zoeken naar wat mogelijk is alsmede haar voortdurende link naar de wetenschap en met creatieve denkers maakte haar flexibel, innovatief en eerlijk. Nu weer terug in de wetenschap en als voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving kan zij haar politieke ervaring inzetten om bruggen te slaan. Een andere vorm van polderen.