Van Heinde en Verre: Notities van een terugkomer #56
Wie zijn vrijheid verliest, verliest uiteindelijk zichzelf. Dat is het tragische lot dat ook Geert Wilders heeft getroffen. Ruim 20 jaar geleden maakte hij islamistische vijanden. Die tegenstanders verklaarden hem tot schietschijf. Wilders moest beschermd worden en raakte zijn vrijheid kwijt. Een van de effecten van de gedwongen isolatie was ook dat hij het zicht op de werkelijkheid verloor. En ten slotte het zicht op zichzelf. En dat, terwijl hij niets heeft bereikt.
Als ik aan Wilders denk, denk ik soms ook aan Paul Kagame, de president van Rwanda. Niet omdat beide mannen op elkaar lijken, maar omdat zij zo radicaal verschillend zijn. Ze zijn alletwee heel erg slim. Ze zijn niet vies van politieke macht. Maar terwijl Geert Wilders nooit tot aansprekende daden is gekomen, is Paul Kagame erin geslaagd een heel land om te toveren en op het ontwikkelingspad te krijgen.
Kagame is een autocraat met militaire achtergrond. Na de genocide van 1994 kwam hij aan de macht. Aanvankelijk ‘slechts’ als vice-president en minister van Defensie. Maar iedereen in het land der duizend heuvelen wist dat hij de echte machthebber was. Ruim 30 jaar later is hij dat nog altijd. Hij heeft van Rwanda geen democratische rechtstaat gemaakt. Maar wel een land dat zich bijna aan zijn eigen haren uit het moeras der vernietiging omhoog wist te trekken.
Presidentieel mini-konvooi
Ook Paul Kagame had en heeft vijanden. Als piepkleine jongen moest deze etnische Tutsi met zijn ouders Rwanda ontvluchten om aan het geweld tegen zijn bevolkingsgroep te ontkomen. Maar hij vocht zich letterlijk een weg terug. Toen ik met mijn toenmalige partner in 1998 in Rwanda kwam wonen, was dat al het veiligste en schoonste land van Afrika. Inmiddels is het ook de op drie na populairste Afrikaanse bestemming voor economische investeringen.
Ooit, op weg naar een genocide-herdenking buiten de hoofdstad Kigali, werden wij ingehaald door het presidentieel mini-konvooi. Even daarna stond dat konvooi langs de kant van de weg. Was het een lekke band, of had de president de bosjes opgezocht om even te pissen? Hoe dan ook, toen we hem voorbij reden, stond Kagame uiterst ontspannen naast zijn auto en zwaaide hij naar zijn medeweggebruikers. Een man in contact met zijn omgeving.
Eenzaam
En juist dat laatste is voor Geert Wilders al meer dan 20 jaar onmogelijk. Door de doodsbedreiging die nog altijd tegen hem geldt en door de letterlijk en figuurlijk isolerende bewaking die hiervan het gevolg werd, is hij het contact met zijn omgeving kwijtgeraakt. Hij heeft zelf in een van de schaarse interviews laten doorschemeren hoe eenzaam zijn bestaan feitelijk is. Dat heeft bijgedragen aan zijn steeds toenemende radicalisering.
Toen Barack Obama president werd, zei hij in navolging van Abraham Lincoln op zoek te gaan naar een regeringsploeg die hem niet alleen macht, maar ook voldoende tegenspraak zou garanderen. Voor Geert Wilders is het precies andersom gegaan. Door zijn geïsoleerde bestaan lijkt hij louter nog met enkele ja-knikkers omgang te kunnen hebben.
Aan macht om nieuwe dingen in gang te zetten en veranderingen tot stand te brengen, is het hem blijven ontbreken. En zo kon het gebeuren dat een parlementair journalist hem dinsdag, nadat hij ‘zijn’ kabinet had opgeblazen, niet vroeg wat nu zijn toekomstplannen waren, maar hem alvast wees op zijn pensioen.
Kees Broere
