Van Heinde en Verre: Notities van een terugkomer #50
Toen ik in 2000 van Rwanda naar Kenia verhuisde, kreeg ik te horen dat ik in Nairobi, mijn nieuwe woonplaats, rekening zou moeten houden met water- en stroomtekorten. De aanleiding daarvan was El Niño, het weerfenomeen dat in het Oost-Afrikaanse land zorgde voor ernstigere droogte dan gewoonlijk. De diepere reden was natuurlijk het achterstallig onderhoud aan dammen en leidingen, oftewel de kwetsbare infrastructuur.
Ik was verbaasd noch bevreesd. In de Rwandese hoofdstad Kigali was ik immers redelijk gewend geraakt aan een soms gebrekkige watertoevoer. En eerder al, in New Delhi, had ik kennisgemaakt met het kiezeltje in de schoen van het dagelijks leven: het wegvallen van de elektriciteit. Dit keer, in Nairobi, schafte ik voor het allereerst een kleine generator aan! Voldoende om mijn laptop op te laden en een lampje te laten branden. Mij zou het aan niets ontbreken.
Uiteraard kan het irritant zijn om zonder water en stroom te zitten. Maar mensen kunnen zich aanpassen. Al in 1984, toen ik in Nicaragua woonde, had ik de wasteilen leren kennen die permanent gevuld waren voor het geval de waterdruk weer eens zou wegvallen. En van mijn stamkroeg in Nairobi herinner ik mij dat de gesprekken niet eens verstomden als plotseling alle lichten uitgingen en iemand de lawaaierige generator een slinger moest geven.
‘Publieksvoorziening‘
Ik moest hieraan denken toen ik deze week las over het jaarverslag van de MIVD, de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. In 2024 schijnen de Russen zonder succes een cyberaanval te hebben uitgevoerd op het digitale besturingssysteem van een niet nader genoemde Nederlandse ‘publieksvoorziening’. Dat kan iets met water- of elektriciteitsvoorziening te maken hebben gehad. Het is niet gelukt. Maar dat lijkt me slechts een kwestie van tijd.
Een gigantisch verschil met Nicaragua in 1984 of Kenia in 2000 is dat anno nu bijna overal sprake is van digitale besturingssystemen. Daarnaast moeten we niet vergeten dat, in de woorden van VVD-Defensieminister Ruben Brekelmans, ‘we leven in een grijze zone tussen oorlog en vrede.’ We lijken oneindig veel slimmer én zijn ontieglijk kwetsbaarder.
Noodpakketten
Aan waarschuwingen over onze kwetsbaarheid ontbreekt het inmiddels niet meer. Zeker het afgelopen jaar, zo is mijn inschatting, is bij bijna elke Nederlander het besef ingedaald dat het behoorlijk comfortabele leven dat de meesten van ons kunnen leiden, niet voor altijd gegarandeerd kan zijn. Het zou kunnen dat plots meerdere publieksvoorzieningen plat komen te liggen. En dus weten we nu het nodige af van bijvoorbeeld noodpakketten.
Die noodpakketten moeten ons de eerste ellendige 72 uur door laten komen. Ik kan u geruststellen: dat zal, zo lang niet tegelijkertijd sprake is van een massale gewapende aanval, heel erg gemakkelijk zijn. De echte mentale pijn en ontreddering komen pas daarna, als blijkt dat na 3 dagen het licht niet aanfloept, de koelkast nog steeds aan het ontdooien is en uit de kranen geen druppel water komt.
Dat kunnen we ons bijna niet voorstellen. Althans, diegenen onder ons die de afgelopen 80 jaar alleen maar in vrijheid en voorspoed hebben geleefd.
Daarom tot slot een tip. Steek uw licht (!) nog eens op bij een stokoude oma of opa. Maar vooral ook: word goeie maatjes met medemensen die pakweg in de laatste 20 jaar als kwetsbare, ontredderde vluchtelingen naar Nederland zijn gekomen. Overleven? Zij kennen de geheimen.
Kees Broere
