Van Heinde en Verre: Notities van een terugkomer #41
Afgelopen zondag voelde als thuiskomen. Met dank aan ITA, de stadsschouwburg in Amsterdam. Daar vond de ZAM Nelson Mandela Lecture plaats. Dit jaar was de eer aan John-Allan Namu, een journalist die vooral bekendheid geniet in Kenia, het land waar hij is geboren en woont, en waar hij en ik dus tussen 2000 en 2017 dezelfde lucht hebben ingeademd. Zijn thuis was ook mijn thuis.
De lezing van John-Allan was boeiend. Maar wat het voor mij extra prettig maakte naar hem te luisteren, was zijn vertrouwde accent. Engels is ook voor Kenianen een vreemde taal, maar wel een die zij doorgaans beter beheersen dan Nederlanders. Met hun Oost-Afrikaanse accent voegen zij er bovendien een kleur aan toe die even uniek als mooi is. Heerlijk om dat weer eens te horen. Asante sana, John-Allan!
Maar de ITA-bijeenkomst had nog meer moois in petto. Zoals een gesprek van Ikenna Azuike, bekend van zijn tv-serie over Afro-Europeanen, met onze eigen Jerry Afriyie. (Azuike is trouwens inmiddels ook een beetje ‘van ons’. Deze Nigeriaanse Brit woont in Nederland en spreekt de taal der lage landen met een gedistingeerd zangerig accent. Way to go, Ikenna!)
Mahatma Gandhi
Afriyie is erin geslaagd in recordtijd van Nederland een wat aangenamer, want inclusiever land te maken. Het boegbeeld hierbij is uiteraard het werk dat hij en anderen hebben gedaan om van een racistische karikatuur een sprookjesachtige kindervriend te maken. Van Zwarte Piet naar Piet. Afriyie, de voorman van Kick Out Zwarte Piet, zette zich hier ook voor in, zei hij zondag, omdat hij als kind juist zo dol was op het sinterklaasfeest.
De afgelopen jaren is op hem van toepassing geweest wat Mahatma Gandhi, een andere onverzettelijke activist, heeft gezegd over die zo bijzondere soort mensen als hij: ‘First they ignore you. Then they laugh at you. Then they fight you. Then you win.’ Maar om tot de overwinning te komen (niet voor zichzelf, maar voor ons allemaal) heeft Jerry Afriyie ongelooflijk veel persoonlijke offers gebracht.
Aan zijn persoonlijk-professionele ontwikkeling is deze dichter de afgelopen 15 jaar nauwelijks toegekomen. Hij was te weinig thuis om zijn rol als vader naar tevredenheid te kunnen spelen. En verder is hij natuurlijk het slachtoffer geweest van misselijkmakend verbaal geweld, fysieke intimidatie en doodsbedreigingen. Toch heeft hij geen moment overwogen eerder te stoppen dan 6 december dit jaar, de al langer geplande KOZP-einddatum.
Churchill met een iPhone
Voor mij is Jerry Afriyie een held. Juist ook omdat hij op geen enkele manier voor zichzelf de heldenstatus heeft gezocht. Afgelopen zondag deelde hij in zijn antwoorden aan Azuike uiterst boeiende inzichten, die hij prachtig wist te verwoorden. Maar als het aan hem had gelegen, was hij niet voor het interview gevraagd. Hij komt niet graag in de schijnwerpers. Hij doet het enkel omdat hij staat voor een bijzonder belangrijke zaak, die groter is dan hijzelf.
Dat alles zonder angst. En met humor. Ondanks alle verschillen doet Jerry Afriyie mij denken aan een andere held, op een paar uur vliegen slechts van Nederland vandaan. Aan president Volodymyr Zelensky inderdaad. Kort na de invasie van Rusland in 2022 kreeg hij de vraag wat hij zou willen. ‘Ergens rustig een biertje drinken met vrienden,’ zei de hedendaagse “Churchill met een iPhone”. Maar hij bleef. Hij staat.
Kees Broere
