Van Heinde en Verre: Notities van een terugkomer #10
Donderdag heb ik voor het eerst sinds lange tijd weer gestemd. In Nederland bedoel ik. Voor het Europees Parlement, uiteraard. (U toch ook?!) Al tijdens de wandeling naar het stemlokaal voorvoelde ik hoe bijzonder het moment zou zijn waarop mijn stem in de bus zou glijden. Ik dacht terug aan hoe dat in de afgelopen 30 jaar is gegaan.
Bij mijn vertrek, in 1993, heb ik mij uitgeschreven als ingezetene van Nederland. Ik was wel nog onderdaan van het Koninkrijk der Nederlanden; daaraan ontleende ik immers om de zoveel jaren mijn nieuwe paspoort. Maar als niet-ingezetene mocht ik niet meer stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen. Voor het kiezen van het landelijk en Europees parlement was ik aangewezen op een speciaal overheidsbureau in Den Haag.
Voor de medewerkers van het bureau, dat ik heb leren kennen als KBN (‘Kiezers buiten Nederland’), heb ik in de loop der jaren veel bewondering gekregen. Waar ter wereld ik ook woonde, steeds wist KBN mij te vinden en voorzag het mij van de juiste formulieren om, bijvoorbeeld op de Nederlandse ambassade van mijn woonplaats van dat moment, mijn democratisch recht te kunnen uitoefenen.
Ingewikkelde Eisen
Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend. Maar dat is het niet. India, waar ik 5 jaar heb gewoond, heeft de afgelopen weken weer zijn logistiek duizelingwekkende verkiezingstoer uitgehaald. De Indiase Kiescommissie haalt alles uit de kast om de honderden miljoenen kiesgerechtigden naar een stembureau te krijgen. Maar stemmen per zeepost of op een ambassade is er niet bij. Voor veel andere landen geldt iets vergelijkbaars.
En dan zijn er natuurlijk, helaas maar waar, de nodige landen waar het zelfs groepen van kiezers in éígen land moeilijk wordt gemaakt om zich te registreren voor het uitbrengen van hun stem. Nee, dan heb ik het niet over autoritair bestuurde of ‘armere’ landen, maar over volprezen democratieën als de Verenigde Staten, waar soms zulke ingewikkelde eisen worden gesteld, dat met name zwarte kiezers buiten de verkiezingsboot vallen.
Ondankbare Welvaartsburger
Zo is stemmen geen recht, maar een voorrecht. Het Haagse bureau KBN daarentegen heeft al mijn jaren in het buitenland over mij gewaakt. Keurig op tijd kreeg ik steeds de juiste papieren met uitleg toegezonden. Ja, er zijn voorbeelden bekend van Nederlandse kiezers in het buitenland die ondanks zichzelf hun stem te laat voor het mee-tellen in Den Haag zagen aankomen. Maar door de bank genomen kan iedere Nederlander in het buitenland die 18+ is deelnemen aan landelijke en Europese verkiezingen.
Ik heb de mij persoonlijk onbekende ambtenaren van KBN ooit in een mailtje oprecht bedankt voor alle moeite die zij steeds ondernemen voor uitgezworven onderdanen als ik. Uit het blije berichtje dat ik daarop terugkreeg, bleek dat de KBN’ers hun werk vrijwel altijd doen zonder daarvoor een compliment te ontvangen. Vreemd toch, hoe ondankbaar de welvaartsburger kan zijn.
Voor de verkiezingen van 6 juni kreeg ik via mijn e-mail het bericht dat ik dit keer weer op Curaçao kon stemmen. Toen ik voor die eer bedankte, omdat ik het eiland kort daarvoor vaarwel had gezegd, haalde KBN alles uit de kast om mij via een soort noodverband in Nederland toch te laten stemmen. Ik dacht dat dat vast niet zou lukken. Maar zij maakten het mogelijk.
Je democratisch stemrecht: koester het niet slechts, zet je ervoor in.
