Kennisbank

Sigrid Kaag, de schaduwpremier

Sigrid Kaag is niet meer weg te denken uit de Nederlandse politiek. Voor 2017 had echter vrijwel niemand van de topdiplomate bij de Verenigde Naties gehoord. Hoe is het Kaag gelukt om in een paar jaar uit te groeien van een Haagse nieuwkomer die soms verdwaald leek in de politiek tot een belangrijke hoofdrolspeler? In de biografie Sigrid Kaag, de schaduwpremier probeert journalist Wilma Kieskamp deze vraag te beantwoorden.

Schaduwpremier
Schaduwpremier is volgens Kieskamp de beste omschrijving van de nieuwe positie van Kaag als minister van Financiën en viceminister in Rutte IV. Kaag is zowel de belangrijkste bondgenoot als concurrent van minister-president Rutte. Kaag legt veel nadruk op haar rol als vicepremier, om te onderstrepen dat ze veel meer is dan alleen een minister onder Rutte. In 2021 is D66 na de VVD de grootste regeringspartij. Het maakt Kaag de nummer twee-politicus van het land, voor het eerst is die uitdagerspositie in handen van een vrouw. Zo legt Kaag, volgens Kieskamp, een schaduw over Rutte, die duidelijk met zijn laatste termijn als minister-president bezig is.

Op eigen kracht
Het lijsttrekkerschap is haar overkomen, zo mag Kaag graag uitstralen bij de aanvaardging van het lijsttrekkerschap. Ze heeft lang getwijfeld maar uit plichtsbesef en verantwoordelijkheidsgevoel heeft ze de roeping toch gevolgd. Het beeld van aarzeling staat op gespannen voet met de eerdere keuzes in het leven. Het boek schetst een beeld van een doelgerichte vrouw die ver vooruit denkt. Op eigen kracht heeft Kaag een loopbaan opgebouwd bij de Verenigde Naties, nadat zij ontslag heeft genomen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Kieskamp beschrijft hoe Kaag uitgroeit tot een topdiplomaat bij de Verenigde Naties via functies in Jerusalem, Genève, New York, Syrië en Libanon. Wat drijft Kaag om na jaren in het buitenland terug te keren naar Nederland? De opkomst van rechts-populistische partijen, de gedoogcoalitie van de VVD en CDA met de PVV, frustratie en verbazing over de Nederlandse positie in de vluchtelingencrisis: volgens de auteur belangrijke drijfveren voor Kaag om de overstap naar de politiek te maken.

Nieuw leiderschap
Hoewel Kaag graag wil uitstralen dat het lijsttrekkerschap haar is overkomen, schetst het boek ook een beeld van een partij waarbij niets aan het toeval wordt overgelaten. Al vroeg is Kaag in beeld van o.a. partijleider Alexander Pechtold en talent-scout Frans Van Drimmelen. Kieskamp geeft een inzicht in de campagne die rondom Kaag wordt georganiseerd. Met de campagne slogan ‘’Tijd voor nieuw leiderschap’’ wordt de lat hoog gelegd. De vraag komt al snel of Kaag deze belofte wel waar kan maken. Zeker als Van Drimmelen wordt beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen de partij en Kaag ten diepte spijt betuigt omdat zij zich te afzijdig heeft gehouden. Op het nippertje weet Kieskamp dit nog te verwerken in de biografie, die in april 2022 al naar de drukker was gestuurd.

Nieuwe details
De biografie biedt nieuwe details over het leven van Sigrid Kaag. Zo start de biografie met een hoofdstuk over haar jeugd in Zeist. In tegenstelling tot het algemeen heersende beeld van een elitaire politica wordt in dit hoofdstuk een verhaal verteld over opgroeien in een doorsneemiddenklasse gezin. Voor de biografie sprak Kieskamp met meer dan 30 mensen die Sigrid Kaag aan het werk hebben gezien bij de Verenigde Naties of in de politiek. Kaag wilde zelf niet meewerken aan het boek. Het boek schetst een verhaal dat niet af is: haar loopbaan in de politiek lijkt pas net te zijn begonnen. Daarmee is ook te hopen dat de Kieskamp Kaag blijft volgen en er een vervolg komt op dit boek.

Over de auteur
Wilma Kieskamp (1965) is journalist. Sinds 2016 werkt zij voor dagblad Trouw als politiek verslaggever op het Binnenhof. Zij volgde de afgelopen jaren D66 en maakte de opkomst van Sigrid Kaag van dichtbij mee. Eerder werkte ze als chef van de buitenlandredactie en de opinieredactie van Trouw, en als verslaggever bij bijlage De Verdieping.