Recensie | De Perfecte Storm
‘Never waste a good crisis’. Of crises. Dat moet hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans hebben gedacht tijdens het schrijven van De Perfecte Storm. In zijn manifest van iets meer dan 100 pagina’s omschrijft hij waarom Nederland nu toe is aan een systeemverandering en op welke manier we deze kunnen bewerkstelligen. Want wat dat systeem is, dat bepalen wij.
Rotmans opent zijn aanklacht in de opvolger van Omarm de Crisis met zo ongeveer alle crises die momenteel binnen onze landsgrenzen, maar ook ver daarbuiten plaatsvinden. Deze ietwat chaotische opsomming van feiten en vraagstukken over bijvoorbeeld stikstof, het asielbeleid en het klimaat vat zijn probleemstelling eigenlijk goed samen: de Nederlandse politieke poldercultuur is niet bij machte om de hedendaagse problematiek goed op te lossen.
In zijn boek, dat door het formaat ervan verder eenvoudig wegleest, pleit Rotmans dan ook voor ingrepen die ook invloed zullen hebben op iedereen binnen de samenleving. Met enkel een grootschalige systeemverandering kunnen we de wilde stormen voor ons te lijf gaan, zo stelt hij. De tussenpassages waarin hij vertelt over zijn levenservaringen kunnen soms wat langdradig overkomen, maar brengen uiteindelijk het centrale punt van het boek wel naar voren: we hebben iedereen nodig om de problemen die we in Nederland hebben te verhelpen.
Door zelf het initiatief te nemen en niet langs de zijlijn te blijven staan, is je impact op een systeemverandering volgens Rotmans het grootst. Dit omschrijft hij treffend als de onderstroom onder de golven. Hierin zijn het de initiatieven die vanuit de samenleving komen die de wereld een zet in de juiste richting geven en uiteindelijk de politiek en de markt meeneemt in de transitie. Hiermee spreekt hij een ieder aan om meer te doen dan alleen kritisch te zijn op de grote bedrijven en de overheid.
Zo onderschrijft hij de stappen die al gezet worden op bijvoorbeeld het gebied van landbouw en de circulaire economie. Deze eerste stappen zijn noodzakelijk om uiteindelijk de grote massa mee te krijgen aan boord van de transitie. Hij beëindigt zijn betoog met de boodschap dat er hoop gloort aan de het einde van de tunnel. Die hoop ligt volgens hem in de samenleving: want alleen met de volledige gemeenschap kunnen we de baas worden over de perfecte storm.
Dorus Kraakman – Adviseur Marketing en Communicatie bij Van Oort & Van Oort