Het politieke woord van de week #3 – Vooroordelen
Een stad als Rome is mooi om heel veel redenen. En dat gegeven op zich, het kaleidoscopische karakter, is ook weer een reden waarom het een mooie stad is. Vanaf zijn stichting in mythische tijden, volgens de legende cijfermatig terug te brengen tot meer dan 2700 jaar geleden, heeft ‘de eeuwige stad’ talloze gedaantes gekend. Van vrijwel al die gedaantes is tot op de dag van vandaag in Rome iets terug te vinden.
Zoals met Rome, zo is het met het boek Het uur van de wolven van Giuliano da Empoli. Het door Atlas Contact prachtig uitgegeven en door Hans van Riemsdijk uitstekend uit het Frans vertaalde boek neemt de lezer mee van Lissabon naar New York en van Florence naar Riyad. Maar dat niet alleen, het boek behandelt ook politieke thema’s van uit de oudheid tot in een nog grotendeels onbekende, door AI gedomineerde toekomst.
Wat een weelde. Voor de auteur, een 52-jarige man die in Frankrijk is geboren en over de Italiaanse en Zwitserse nationaliteit beschikt, geldt iets soortgelijks. Hij is een romanschrijver, een essayist en een bewust vaag gedefinieerde persoonlijk assistent van politieke grootheden als Emmanuel Macron. Daarnaast weet hij zich makkelijk te verplaatsen in het denken van kregelige filosofen, kriebelende charmeurs en krabbelende charlatans.
De zenuw van politieke strijd
Politieke liefdeskoppels (een term die in eerste instantie paradoxaal klinkt; edoch, zij bestaan) zouden elkaar blij kunnen maken door om en om delen uit Het uur van de wolven hardop voor te lezen. Of minstens toch een enkele zin. Deze bijvoorbeeld: ‘Nu is het mobiliseren van vooroordelen altijd al de zenuw geweest van politieke strijd, maar de sociale media hebben het mogelijk gemaakt die mobilisatie een industriële dimensie te geven.’
Volgens Da Empoli hebben de ingenieurs van Silicon Valley zich omgevormd tot programmeurs van menselijk gedrag. In de recente verkiezingscampagnes van westerse landen zoals de VS, Roemenië en andere hebben we hiervan al de nodige voorbeelden geleerd. In Nederland, zo horen we doorgaans, valt het mee, of valt het vooralsnog mee. Maar ook in de strijd rond de aanstaande landelijke verkiezingen is sprake van mobilisatie van vooroordelen.
Filmpje
Politieke advertenties zijn op socials zoals Facebook en Instagram sinds kort niet meer toegestaan. Maar dat politieke partijen via hun eigen accounts reclame maken voor hun standpunten mag inmiddels al bijna een gevestigde traditie heten. ‘Daar gaat uw filmpje!’ zei Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma onlangs toen D66-fractieleider Rob Jetten zich bij de interruptiemicrofoon in zijn betoog vergaloppeerde.
Twee debatterende Kamerleden van twee antagonistische politieke partijen kunnen twee filmpjes maken waarin ieder op zich als winnaar van dat debat tevoorschijn komt. Vreemd, maar in elk geval geldt dan dat zij zich baseren op bestaande beelden en echt uitgesproken woorden. Heel iets anders dus dan het filmpje van een Amerikaanse president met een kroon op in een straaljager, die zijn eigen bevolking met stront bombardeert.
Die president probeert vooroordelen te mobiliseren, maar de technische middelen zijn nog ontoereikend en het groteske tafereel keert zich tegen hemzelf. Maar dat lijkt slechts een kwestie van tijd. Gekoppeld aan andere manieren om kiezers te manipuleren, zullen beelden niet meer van echt te onderscheiden zijn. En kunt u zeggen dat u volstrekt geen vooroordelen ten aanzien van uw tegenstander koestert. U toont slechts de waarheid.
Kees Broere