Extraparlementair kabinet: kans voor nieuwe belangen
Nederland is een land van verschillende belangen, maar niet elk belang wordt in gelijke mate gehoord. Omdat organisaties of burgergroepen bijvoorbeeld niet de weg naar de beleidstafels in Den Haag weet te vinden. Of omdat het niet past binnen de kaders van een regeerakkoord.
Een extraparlementair kabinet kan wellicht een oplossing bieden voor die nog ongehoorde belangen. Een dergelijk kabinet heeft geen regeerakkoord, maar een regeringsprogramma. De Tweede Kamerfracties zijn wel bij de formatie betrokken en denken mee over de brede kaders. Maar zij maken ook hun eigen afwegingen.
Paradijs?
Geen regeerakkoord, geen strakke kaders en dus openheid en ruimte voor debat en belangen die niet altijd gezien worden. Argumenten op inhoud, met urgentie en vanuit een brede groep kunnen wellicht eerder en/of beter gehoord worden. Het klinkt als het paradijs op aarde voor iedere belangenbehartiger. Maar is dat zo? Een extraparlementair kabinet zal eerst zelf tot een beleid moeten komen zonder een gedetailleerd programma; hetgeen vraagt om uitwisseling van prioriteiten en uitruil van standpunten. En daarna start de zoektocht naar een meerderheid in de Tweede Kamer. Het kan zijn dat deze twee routes meer tijd kosten en zelfs leiden tot willekeur van meerderheden.
De afgelopen Algemene Politieke Beschouwingen hebben echter laten zien dat een Tweede Kamer tot gedragen gezamenlijke standpunten en wensen kan komen. Dat grote gemene delers zijn te vinden. Uitdagingen zijn niet nieuw, de urgentie is niet verrassend. Wisselende meerderheden zijn te vinden.
Nieuwe lobby?
Maar wat betekent dat in de verwachtingen die stakeholders mogen hebben als het gaat om beleid? Wordt het niet een kakafonie van geluiden waarbij het de vraag is wie het hardste schreeuwt? Ik denk dat meer vertrouwen op zijn plek is. In Den Haag kennen we inmiddels de versplintering in de politiek als gegeven. Maar we weten ook voor welke uitdagingen we staan als maatschappij. Waar verwachtingen liggen in het maatschappelijk middenveld. En waar prioriteiten stellen nodig is. Met de keuze van de bewindspersonen in een nieuw kabinet, kan een weg worden gekozen van ervaren bestuurders die boven de partijen kunnen staan en de uitdagingen centraal stellen in plaats van de politieke verschillen.
Nieuw elan
Een nieuwe bestuurscultuur, de consensus over de maatschappelijke prioriteiten en meer dualisme kunnen leiden tot een meer open minded beleidsvorming. Meer plek voor de belangenbehartiging gebaseerd op kennis, feiten en de reality check vanuit de praktijk. Een nieuw elan van politiek die het verleden achter zich laat. Vanuit inhoud en gedrevenheid. Op basis van het vertrouwen van een gezamenlijke urgentie en gedragen oplossingen, kunnen we komen tot andere politiek. De consensus voor verstandige en noodzakelijke oplossingen is echt groter dan populisme en polarisatie doet vermoeden. Misschien is het goed een deugd te maken van deze nood en zou een extraparlementair wel kunnen werken. Voor alle relevante belangen die om een oplossing vragen.
Marielle van Oort