Boekrecensie | Wees sterk. Wees vriendelijk
Wees sterk. Wees vriendelijk: Vier vrouwelijke politici van onze tijd: speeches en frames
Auteur: Hans de Bruijn (Historische Uitgeverij Groningen, 2022)
Je voert campagne met poëzie, je bestuurt met proza. Met dat uitgangspunt analyseert Hans de Bruijn in zijn nieuwste boek Wees sterk. Wees vriendelijk de speeches van vier ‘krachtige vrouwen’: Angela Merkel (Duitsland), Jacinda Ardern (Nieuw-Zeeland), Kaja Kallas (Estland) en Alexandria Ocasio-Cortez (VS). Vier vrouwen met geheel andere politieke opvattingen, die handelen in geheel andere contexten. Daar gaat het De Bruijn in dit boek ook niet om. Hij focust alleen op de frames die ze gebruiken en waarmee ze proberen hun toehoorders te overtuigen en inspireren. Hij schetst een interessant overzicht van hun redevoeringen, waarin hij deze strategieën praktisch en diepgaand uiteenzet. Een absolute aanrader voor alle aspirant-politici, vrouwen én mannen.
Hans de Bruijn is voor liefhebbers van politieke communicatie en framing geen vreemde. Al meer dan tien jaar schrijft hij een wekelijkse column voor Trouw waarin hij de (vaak actuele) framing van politici blootlegt. Ook schreef hij vele boeken en essays over dit onderwerp. Wees sterk. Wees vriendelijk is het eerste boek waarin hij zich uitsluitend richt op vrouwelijke politici. Het boek is opgedeeld in vijven. In de eerste vier hoofdstukken bespreekt hij de politici een voor een; in het laatste hoofdstuk waagt hij zich aan een analyse over de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke speeches.
De Bruijn doorspekt zijn boek met voorbeelden. Startend met Alexandria Ocasio-Cortez, congreslid voor de Democraten in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, zien we hoe iemands persoonlijke verhaal een plek kan krijgen in speeches. Ocasio-Cortez verwijst meermaals naar haar jeugd in de Bronx, de discriminatie waar ze mee te maken heeft en de grote machtsstructuren die zovelen onderdrukken. Heel anders zijn de speeches van Angela Merkel. Bij haar geen grote woorden, maar juist verandering teweeg brengen met kleine stapjes. Haar speeches zijn wel vol van normen en waarden. Een bekend voorbeeld is haar speech tijdens de vluchtelingencrisis in 2015, toen ze het had over het tonen van ‘een vriendelijk gezicht’ aan mensen in nood.
Er zijn ook veel overeenkomsten tussen de vrouwen te vinden. Allemaal verwijzen ze naar grondbeginselen als vriendelijkheid, medemenselijkheid en empathie. Kaja Kallas verwijst als premier regelmatig naar de geschiedenis van Estland, als onderdeel van de Sovjet-Unie met alle deportaties en executies van dien. Ze omschrijft haar land als een kleine speler tussen de grote machtsblokken, dat continu onderhevig is aan (potentiële) aanvallen van buurlanden. Dit maakt echter niet dat ze muren optrekt. Ze heeft het juist steevast over de ‘goedheid van vreemdelingen’, die mensen op de vlucht helpen, zoals ook gebeurde toen haar landgenoten het Sovjetregime ontvluchtten.
Deze focus op vriendelijkheid zien we vooral ook terug bij Jacinda Ardern, naar wiens credo het boek is vernoemd. Geen passief soort vriendelijkheid, maar eentje vol assertiviteit en kracht. Misschien is deze combinatie wel precies wat hedendaagse vrouwelijke politici onderscheidt van hun mannelijke collega’s. Vol empathie, maar niet naïef. Zelfverzekerd en besluitvaardig, maar niet meedogenloos. Zoals Alexandria Ocasio-Cortez het verwoordde: ‘Vriendelijk zijn is wat anders dan stil zijn. Je moet met de vuist op tafel durven slaan.’
