Boekrecensie | Politiek is theater, en Wilders kent het script.
Politiek is theater, en Wilders kent het script.
Wat maakt dat Geert Wilders wel wint? Volgens Roy Kramer, oud-spindoctor van D66, is het antwoord even simpel als voor sommigen ontluisterend: omdat hij begrijpt dat politiek geen inhoudelijk beleidsdebat is, maar een toneelstuk. In Waarom Wilders wel wint ontkracht Kramer op duidelijke wijze hardnekkige mythes over politiek en democratie. En passant analyseert hij de afgelopen verkiezingscampagnes en vertelt hij ons waarom Dilan Yesilgöz enkel met haar voornaam de campagne in ging en wat Timmermans wél had moeten zeggen tijdens het beruchte SBS-debat van 2023.
Mythen blootgelegd
Een van de ficties die Kramer fileert, is dat mensen stemmen op partijen waarmee ze het inhoudelijk eens zijn. Onzin, stelt hij. Mensen stemmen op politici in wie zij zichzelf herkennen en van wie ze denken dat die ‘opkomen voor mensen zoals ik’. En ja dat geldt ook voor de ongetwijfeld rationele mensen die deze recensie lezen. Toch lijkt Den Haag ervan overtuigd dat als je maar goede ideeën hebt en goed beleid voert, de communicatie daarna wel komt.
De ontkrachting hiervan is niet nieuw, maar ervaringsdeskundige Kramer legt wel haarfijn uit hoe vreemd het is dat veel partijen dit wel doorzien maar zich toch gedragen alsof beleidsplannen de doorslag geven. De knapste koppen van partijen buigen zich immers over doorrekeningen, beleidsnota’s en verkiezingsprogramma’s. Terwijl het maken van posts voor sociale media, hét politieke medium bij uitstek, grotendeels wordt uitbesteed aan stagiairs of jonge medewerkers.
En zo gaat het in dit boek nog een tijdje door. Bijvoorbeeld over hoe de kwaliteiten van succesvolle bestuurders of ministers steeds vaker haaks staan op die van goede lijsttrekkers (Hallo Wopke Hoekstra en Frans Timmermans). Kramers analyses van de mythes op zich zijn vaak niet ontzettend origineel, maar laten als geen ander zien dat het Nederlandse partijen en politici maar slecht lukt om ernaar te handelen.
Risicovolle titelkeuze?
Overigens is de titelkeuze interessant, aangezien die dit boek wel heel afhankelijk maakt van het huidige tijdsgewricht. Een toekomstig lezer die enkel titels scant zou kunnen concluderen dat Kramers boek en analyse na een mogelijk verlies van Wilders op 29 oktober, of een later moment, haar relevantie heeft verloren.
Maar dat zou niet terecht zijn. Waarom Wilders wel wint is een veel tijdlozer boek. Kramer laat overtuigend zien dat wie politiek wil begrijpen of bedrijven, moet erkennen dat emotie en strijd de boventoon voeren. Om het nog maar eens te herhalen: politiek is geen beleidsdebat maar een strijdtoneel. In ieder geval wacht Wilders nog op een waardige tegenspeler.
Tom Lubbers
Roy Kramer
Waarom Wilders wél wint.
Alfabet, Amsterdam, augustus 2025
182 pagina’s, €19,99
ISBN: 9789021343747