Recensie | Als dat zou kunnen
‘Als dat zou kunnen, zouden mensen alleen de politiek ingaan om zich sterk te maken voor hun waarden, ideeën of legitieme belangen en zo de publieke zaak te dienen.’ Met deze woorden eindigt het eerste hoofdstuk van Uri Rosenthals nieuwste boek ‘Als dat zou kunnen’. Volgens Rosenthal zijn er te veel mensen die met de verkeerde redenen de politiek in willen gaan. Als voorbeelden noemt hij ijdelheid, enig gevoel van verveling bij de huidige werkzaamheden en geldingsdrang.
Na een uiteenzetting van verkeerde motivaties om de politiek in te gaan schetst Rosenthal aan de hand van een aantal hoekstenen zijn ideaalbeeld van hoe de democratische rechtsstaat er uit ziet. Dit varieert van relatief makkelijk toepasbare oplossingen (het recht op veiligheid moet in de Grondwet verankerd worden) tot brede, ideologische toekomstdromen, zoals de hoop dat ‘gewone mensen met hun gezond verstand het populisme van zich afhouden’.
Doordat Rosenthal elk hoofdstuk, met elke ‘hoeksteen’, op dezelfde manier opbouwt is het een zeer leesbaar boek, waarin hij de kern van waarin het in de politiek om zou moeten draaien definieert.
Zijn idealen lezen enerzijds als een noodkreet van iemand die inmiddels aan de zijlijn staat (Rosenthal was minister van Buitenlandse Zaken tot en met 2012), en anderzijds als handboek voor de aspirerende politicus. Noodkreet omdat hij duidelijk ontevreden is met de richting die de politiek en democratische rechtsstaat op zijn gegaan sinds zijn vertrek uit Den Haag (maar ook daarvoor), en handleiding omdat hij in ‘Als dat zou kunnen’ ook praktische handvatten geeft voor de jonge idealist die echt iets wil voor het land, in plaats van alleen voor zichzelf. Naast deze handvatten kan zijn betoog ook worden geïnterpreteerd als een motivatie, een schop onder de kont, voor deze idealisten die de politiek in gaan om iets voor elkaar te krijgen, meer dan alleen het eigen gezicht op TV.
Alle toekomstdromen van Rosenthal tot werkelijkheid brengen is iets wat niet aan een iemand, of zelfs een kabinetsperiode gegeven zal zijn. Echter, als er genoeg politici zijn, die voortdurend vechten voor de goede zaak en hun idealen, wordt Nederland daadwerkelijk een betere plek met een duurzamer systeem.
De directeur van de Public Affairs Academie, Marielle van Oort, is onlangs met Uri Rosenthal in gesprek gegaan in de Public Affairs Academie Podcast om met hem te praten over waar het in de politiek echt om zou moeten gaan. Dat gesprek is hier te beluisteren.
‘Als dat zou kunnen’, is geschreven door Uri Rosenthal, wordt uitgegeven door Uitgeverij Prometheus en is nu te koop.
Over Uri Rosenthal
Uri Rosenthal (1945) is politicoloog en bestuurskundige. Hij was oprichter van het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, VVD-fractievoorzitter in de Eerste Kamer, informateur en minister van Buitenlandse Zaken. Tegenwoordig is hij onder meer lid van de Raad van Toezicht van Waag Amsterdam en adviseur van het Global Forum Cyber Expertise. In 2018 verschenen zijn memoires ‘Waarnemer, adviseur, beslisser‘.